Kamulaştırma Hukuku'nda İstinaf uygulamalarının nasıl gerçekleştirileceğine ilişkin; Türkiye Adalet Akademisi, İstinaf Daire Başkanları, " KAMULAŞTIRMA ÇALIŞTAYI " 18 - 19 Kasım 2016 tarihlerinde gerçekleştirildi. Ankara’da iki gün süren toplantıda uygulama birliğinin sağlanması amacına yönelik daha önceden hazırlanan çalışma modülü doğrultusunda tartışma ortamı oluşturulmuş ve Daire Başkanlarının görüşleri elde edilen sonuçlar bilgi amaçlı paylaşılmıştır.
Buna göre; Kamulaştırma Hukuku'nda İstinaf uygulamalarına ilişkin çıkması muhtemel sorunlara ilişkin çözümler aşağıda sıralanmaktadır:
1-Kamulaştırma davalarında, istinaf kanun yoluna başvuran tarafın açıkça istinaf sebebi olarak ileri sürmediği bir husus (Yapı bedeli, zemin bedeli, değer düşüklüğü, ağaç bedeli vs...) sadece bedel düşük diye istinafa gidilmesi durumunda incelemede esas alınacak mı?
SONUÇ: İstinaf başvurusunda bulunan talebiniz dilekçinde resen dahi denilse, açıkça istinaf sebebi olarak belirtilip itirazda bulunulmayan kalemler inceleme dışında kalacaktır. Eğer birden fazla davacı veya davalı istinaf talebinde bulunur ve bunlardan birisi bu hususlardan açıkça istinaf sebebi olarak ileri sürse diğerlerinde bundan yararlanacaktır.
2- Kamulaştırma davalarında, istinaf başvurusunda bulunan taraf bedele itiraz ederken, kamulaştırmadan veya kamulaştırmasız el atmadan arta kalan kısımlarda değer artış ve azalışına yönelik açıkça bir itiraz ileri sürülmezse bu hususta inceleme yapılması gerekir mi?
SONUÇ: 1.bentte olduğu gibi açıkça itirazda bulunulmaması halinde değerlendirme yapılmayacaktır ama bir çok davalıdan birisi istinaf sebebi olarak ileri sürülmüş, diğerleri de istinaf talebinde bulunulduğu halde bu sebebi ileri sürmemişse dahi o tarafta bundan yararlanacaktır.
3-Kamulaştırma davalarında bilirkişi kurul raporunda eksiklik varsa kamulaştırma bedelinin tespiti ve tecil davalarında, davacı idarece bedelin bloke edilmesi gerektiğinden duruşma yapılması gerekir. Ancak kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davalarında böyle bir durum söz konusu olmadığı için rapordaki eksikliğin ek rapor almak suretiyle duruşma açılmadan giderilebilir mi?
SONUÇ: Hakime esas teşkil eden bilirkişi raporunda Kamulaştırma Kanununun değer biçmeye ilişkin yeterli şartlar bulunmuyor ise ve buna göre diğer deliller toplanmamış ise dosya ilk derece mahkemesine iade edilir.
4- Kamulaştırma davalarında faizin başlangıç tarihinde hata yapılmış ancak bu husus istinaf sebebi olarak gösterilmemişse resen düzeltme yapmak gerekir mi ?
SONUÇ: Eğer hükümde faize değinilmemiş ve istinaf sebebi de yapılmamış ise bu hususta düzeltme yapılmayacak ancak faiz hükmü kurulurken hata yapılmış ise istinaf sebebi olarak ileri sürülmese dahi düzelme yapılacaktır.
5- Duruşma yapılmasına karar verdiğimizde duruşmaya heyet olarak mı çıkılacak ?
SONUÇ: Duruşmayı incelemeyi yapan hakim yapcak olup, gerekli görüldüğü halde heyet halinde duruşma yapılabilir. Duruşmayı yapan üye hakim dosya karar aşamasına gelmiş ise son oturumda dosyanın karar verilmek üzere dosyanın Heyete tevdiine karar verecek .
6- Kamulaştırma Kanunu’nun 10/8 Maddesine göre tescile ilişkin kararlar kesindir. Ancak bu hususta hata yapılmışsa (örneğin terkin yerine tescil ya da tescil yerine terkin kararı verildi) kamu düzenine ilişkin olduğundan düzelterek yeniden karar verilecek mi?
SONUÇ: Kamu düzenine ilişkin olduğundan resen düzeltme yapılacaktır.
7- Kamulaştırma Kanununun 29.Maddesi gereğince bu kanunun gerektirdiği giderler kamulaştırmayı yapan idarece ödenir. Bu durumda istinaf başvurusunda bulanan taraf davalı ise HMK'nın 358 maddesi gereğince giderlerinin davacı idareden mi, davalıdan mı alınmasına yönelik ihtarname gönderilecek?
SONUÇ: Kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davalarının HMK'nın 358.maddesi gereğince istinaf başvurusunda bulunan taraftan istinaf yargılamasında yapılacak tahkikatla ilgili giderler alınır ve adı geçen tarafa bu hususta davetiye çıkartılır, hükümde bu giderlerin K.K'nun 29 maddesi gereğince davacı idareden tahsiline karar verilir. Her iki taraf istinaf başvurusunda bulunursa bu durumda söz konusu giderler davacı idaren alınır.
8- Kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davalarında ilk derece mahkemesince verilen ve istinaf sınırının altında olan davalar kesin olarak nitelendirilecek mi?
SONUÇ: Tescil ve terkin hükmü kamulaştırmasız el atma davalarının zorunlu sonucu olduğundan ilk derece mahkemesince verilen ve istinaf sınırının altında kalan davalar kesin olarak nitelendirilecektir. Kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davaları istinaf talebinde bulunan davalı taraf ise kesin sınırı aranmayacaktır.
9-İlk derece mahkemesince yargılama yapılırken emsal alınmayacak bir taşınmaz dikkate alınarak bedel belirlenmiş ise HMK 353/1-a-6 maddesi uygulanabilir mi, bu durumda dosya ilk derece mahkemesine gönderilip emsal araştırması ve keşfin yeniden yapılması mümkün mü, yoksa bu araştırma daire tarafından mı yapılacak ?
SONUÇ: 3 bentte sayılan hususlar burada da geçerlidir.
10- Bina bedelinin tespitinde Bayındırlık ve İskan Bakanlığında yayınlanan yapı yaklaşık birim fiyatlarında günceleme yapılıp yapılmaması hususunda Yargıtay 5. ve 18. Hukuk Daireleri arasında görüş farklılığı olup istinaf incelemesinde hangisi esas alınacaktır?
SONUÇ: Yapı bedelinin tespitinde her yıl Bayındırlık ve İskan Bakanlığınca yayınlanan yapı yaklaşık birim fiyatları esas alınacak , dava tarihine eskale yapılmayacak.
11- Kamulaştırmasız El Atma davalarında tarafın idare ile uzlaşma için başvuruda bulunup bulunmadığı hususunda Yargıtay 5. ve 18. Hukuk Daireleri arasında görüş farklılığı olup, istinafta hangi görüş esas alınacaktır ?
SONUÇ: Kamulaştırmasız el atmaya dayanan tazminat davalarında el atma tarihinin 09/10/1956 tarihi ile 04/11/1983 tarihi arasında olması halinde uzlaşma için başvuruda bulunulması dava şartıdır.
12- Yapılan inceleme sonucunda ilk derece mahkemesinin kaldırılması ve dosyanın mahkemesine iade edilmesi halinde karar harcı alınmalı mıdır , bunun dışında hangi hallerde harç alınması gerekir ?
SONUÇ: Harç alınmaz, peşin yatırılan istinaf harcının istek halinde iadesine karar verilir.
13- Dosyada eksiklik görülmesi halinde Bölge Adliye Mahkemesi olarak müzekkere yazılmasına karar veriyoruz, bu halde uyap sistemi inceleme raporu yazılmasına izin vermiyor, bu durum nasıl anlaşılabilir ?
SONUÇ: Dosya beklemede olduğu için bu aşamada inceleme raporu tanzim edilmeksizin dosya UYAPT'ta inceleme aşamasında bekletilir, müzekkerlere yazılıp cevaplar geldikten sonra inceleme raporu düzenlenir.
14- İlk derece mahkemesinin istinaf edilmesi halinde Bölge Adliye Mahkemesinin ekranlarında, gider avansı bulunmadığından ilk derece mahkemesi talep üzerine gider avansı göndermektedir. Bu dosya sayısı arttığında zaman kaybı ve karışıklığa yol açabilir, gider avansının direk Bölge Adliye Mahkemesi ekranından kullanılabilecek bir uygulama yapılabilir mi?
SONUÇ: Bu hususta UYAP' taki düzenlemelerin yapılması Bilgi İşlem Daire Başkanlığından talep edildi. Bu hususun değerlendirileceği ve masraf butonunun bu sorunun çözümleneceği bilgisi verildi.